Thừa cân, Béo phì: Chiến lược giảm cân và điều trị

Mỗi dịp Tết đến Xuân về, là thời gian nghỉ ngơi thoải mái, là dịp để gia đình, bạn bè họp mặt ăn uống mất kiểm soát rất dễ dẫn đến việc cân nặng tăng nhanh. Đối với những người thừa cân béo phì cần chủ động kiểm soát chế độ ăn, duy trì cân nặng là điều rất cần thiết.

Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và bất thường trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm như, đột quỵ, tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao, viêm khớp, bệnh túi mật, sỏi mật, trầm cảm,… làm giảm chất lượng sống.

Đây là vấn đề sức khỏe toàn cầu đang ngày càng gia tăng. Theo World Obesity Atlas 2023 cho thấy 2,6 tỷ người thừa cân và 1 tỷ trong số đó bị béo phì. Đến năm 2035, những con số này dự kiến ​​sẽ tăng gấp đôi trong đó trẻ em < 5 tuổi chiếm tỷ lệ 20%.

Chỉ số BMI – Cách xác định thừa cân hoặc béo phì

Tình trạng thừa cân hoặc béo phì được đo bằng chỉ số khối cơ thể hoặc BMI (Body Index Mass). BMI là cách đo phổ biến về độ béo phì. Chỉ số BMI được tính như sau: Chia cân nặng (kilôgam) cho bình phương chiều cao (mét). Ví dụ: Cân nặng 65 kg và cao 1,73 m. BMI là 65 / (1,73 x 1,73) = 21,7.

Tổ chức Y Tế Thế giới chia béo phì thành các mức độ căn cứ trị số BMI như sau: Độ 1: 30 – 34.9. Độ 2: 35 – 39.9 và Độ 3: > 40. Tuy nhiên BMI chưa phải là thước đo hoàn hảo. Ví dụ BMI cao ở những vận động viên thể thao do họ có khối cơ lớn và lớp mỡ rất mỏng, không phản ánh chính xác là béo phì.

Nguyên nhân thừa cân, béo phì

🚨 Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn quá nhiều thực phẩm giàu năng lượng như đồ ăn nhanh, đồ ngọt, thức ăn nhiều dầu mỡ.

🚶 Ít vận động: Lười tập thể dục khiến cơ thể không tiêu hao hết năng lượng dư thừa.

🧬 Yếu tố di truyền: Gia đình có người béo phì thì nguy cơ cao hơn dư cân, béo phì.

🧘 Căng thẳng, mất ngủ: Ảnh hưởng đến hormone gây thèm ăn, dẫn đến tăng cân.

💊 Dùng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, corticoid có thể gây tăng cân.

Tác hại của béo phì

❤️ Nguy cơ cao bệnh tim mạch, đột quỵ do mỡ máu cao.

🩸 Nguy cơ cao bệnh tiểu đường type 2.

🩸 Nguy cơ tăng bệnh túi mật và sỏi mật.

📉 Ảnh hưởng đến xương khớp như viêm khớp, thoái hóa khớp gối.

🫁 Gây rối loạn giấc ngủ do ngưng thở khi ngủ, khó thở.

🧠 Tăng nguy cơ trầm cảm, tự ti do ngoại hình dư cân béo phì.

Chiến lược giảm cân, điều trị béo phì

Nguyên tắc:

✅ Giảm cân từ từ, 0.5 – 1kg/tuần, giảm cân quá nhanh sẽ gây hại sức khỏe.

✅ Kết hợp chế độ ăn uống, tập luyện và thay đổi lối sống, không phụ thuộc vào thuốc.

✅ Kiên trì thực hiện trong dài hạn để duy trì kết quả.

Các phương pháp điều trị

📌 Thay đổi chế độ ăn uống

🥗 Giảm calo nhưng vẫn đủ dinh dưỡng: Giảm 10 – 20% lượng calo/ngày để cơ thể đốt mỡ cơ thể đang tích trữ: Hạn chế đồ ăn nhiều đường, dầu mỡ, tinh bột tinh chế. Ăn nhiều rau xanh, protein nạc (cá, ức gà, trứng, đậu hũ), chất béo tốt (dầu oliu, hạt, bơ). Uống đủ nước (2-3 lít/ngày), hạn chế nước ngọt, bia rượu.

🍽 Thay đổi thói quen ăn uống: Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn khi đang xem TV hoặc điện thoại. Không bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng. Hạn chế ăn vặt, đặc biệt là đồ chiên rán, đồ ăn nhanh.

📌 Tăng cường vận động thể chất

🏃 Tập thể dục ít nhất 30 – 60 phút/ngày. Chạy bộ, đạp xe, bơi lội, nhảy dây,… giúp đốt mỡ. Tập tạ (gym, bodyweight) để tăng khối cơ, giảm mỡ hiệu quả. Đi bộ nhiều hơn: Đi thang bộ thay vì thang máy, đi bộ sau bữa ăn.

🏃  Hạn chế ngồi lâu, đứng dậy vận động sau mỗi 30-60 phút.

📌 Điều trị bằng thuốc

Một số loại thuốc hỗ trợ giảm cân có thể được bác sĩ kê đơn nếu BMI > 30 hoặc BMI > 27 kèm bệnh lý nền. Lưu ý: Thuốc giảm cân có thể gây tác dụng phụ (tăng nhịp tim, mất ngủ, rối loạn tiêu hóa) nên không tự ý sử dụng mà cần Bác sĩ khám và tư vấn trước khi sử dụng.

📌 Phẫu thuật giảm béo (áp dụng cho béo phì nặng có BMI > 40

• Nội soi thu nhỏ dạ dày (giúp giảm lượng thức ăn nạp vào).
• Hút mỡ (không phải cách giảm cân lâu dài, chỉ là biện pháp thẩm mỹ).

Lưu ý: Phẫu thuật chỉ là biện pháp cuối cùng.

Duy trì cân nặng sau khi điều trị giảm béo

🎯 Tạo thói quen ăn uống và vận động lành mạnh để tránh tăng cân trở lại.

📊 Theo dõi cân nặng hàng tuần, điều chỉnh chế độ ăn nếu thấy tăng cân.

💡 Giữ động lực: Đặt mục tiêu hợp lý, tham gia cộng đồng giảm cân để duy trì động lực.

💪 Giảm cân, điều trị béo phì là cả một quá trình, không có phương pháp nào hiệu quả ngay lập tức. Hãy kiên trì thực hiện chế độ ăn uống khoa học và tập luyện để đạt được cơ thể khỏe mạnh, cân đối! ✨

————————————–

TƯ VẤN VÀ ĐẶT LỊCH KHÁM 

• Đăng ký Khám qua Hotline: 028 3910 9888
• Đăng ký Khám qua Email: info-clinic@aih.com.vn
• Đăng ký Khám tại Website: aic.healthcare 
• Hoặc đến trực tiếp địa chỉ AIC: 79 Điện Biên Phủ, P. Đa Kao, Quận 1, Hồ Chí Minh, Việt Nam